Naturalis Topstukken

    Over Topstukken

    Natuurhistorische collecties zijn al eeuwen de spil van het onderzoek naar de natuur. Ze vormen een belangrijk modern wetenschappelijk instrument voor de mens om vat te krijgen op de natuurlijke omgeving en diens oorsprong. De collecties, de daarin verborgen en daaraan gekoppelde informatie, vormen de ruggengraat van het onderzoek naar geologische en biologische diversiteit. Ze helpen om de biodiversiteit uit heden en verleden in kaart te brengen, te benoemen en te begrijpen. Ze spelen een sleutelrol in het zoeken naar oplossingen voor een gezonde toekomst van de mensheid.

    Naturalis heeft wereldwijd één van de grootste natuurhistorische collecties. Met meer dan 41 miljoen objecten is de collectie is van grote maatschappelijke, historische en wetenschappelijke waarde. De collectie is bovendien uitzonderlijk goed ontsloten, doordat de gehele verzameling digitaal is geregistreerd en toegankelijk gemaakt.

    Onze onderzoekers en collectiebeheerders selecteren steeds weer de meest mooie of bijzondere objecten om die in Naturalis en op het web een plek te geven. Daarmee proberen we iedereen het WAUW!-effect te laten beleven dat wij zelf dagelijks ervaren als wij werken met de collectie.

    Reuzenhert

    Megaloceros giganteus

    Ierse veenmoerassen

    In Nederland worden geregeld botten van het uitgestorven reuzenhert gevonden, onder meer bij baggerwerkzaamheden langs de grote rivieren of tijdens het vissen in de Noordzee, maar voor complete skeletten moet je in Ierland zijn. Uit de kleilagen onder de veenmoerassen is daar in het verleden door turfstekers prachtig materiaal naar boven gehaald. Dit puntgave geraamte van een volwassen mannetje is ook op die manier als bijvangst tevoorschijn gekomen. Hij komt uit Ballybetagh Bog, een veengebied op zo’n vijftien kilometer ten zuiden van Dublin. Het is een bekende vindplaats waar veel fossielen van reuzenherten zijn gevonden. De meeste botten zijn ongeveer 11.000 jaar oud.

    Enorme investering

    De spanwijdte van dit indrukwekkende gewei is ruim drie meter. De hoofdstang is breed  en kromt naar boven en naar opzij, om zich dan te verbreden tot een gigantisch schoffelvormig blad met grote punten. Aan de basis zijn nog twee platte uitlopers te zien. Die zitten vlak boven de ogen en maakte de kop visueel groter. Door te imponeren kon het mannetje meer vrouwtjes voor zich winnen en zo zijn erfelijke eigenschappen doorgeven. Dit moet van doorslaggevend voordeel zijn geweest, want het hele gevaarte van soms wel vijftig kilo werd elk jaar afgeworpen om kort daarna weer uit te groeien tot een nieuw gewei. Een enorme investering van energie.

    Winterkill

    Nog even terug naar de vindplaats Ballybetagh Bog. Er zijn hier alleen schedels van mannelijke dieren gevonden, waarschijnlijk van een groep die apart van de vrouwtjes in de lager gelegen dalen en venen leefden. Ook bij recente hertensoorten leven de mannetjes en vrouwtjes het grootste deel van het jaar gescheiden. Mogelijk heeft de groep een drinkplaats opgezocht waar de dieren door schaarste zijn doodgegaan: een natuurlijke winterkill site. Het laatste voorkomen van het reuzenhert is 9430 ± 65 jaren BP. Het dier is dus kort na de laatste ijstijd uitgestorven. De verandering van het klimaat en de vegetatie wordt als voornaamste oorzaak gezien.

    Bekijk ook

    Martin-collectie

    Vissen van Bleeker